W Nadrenii-Palatynacie trwają prace nad kompleksową nowelizacją ustawy medialnej (Landesmediengesetz). Projekt zmian w tym kraju związkowym, przygotowany przez partie SPD, CDU, Sojusz 90/Zieloni oraz z Wolną Partią Demokratyczną (FDP), ma na celu zarówno dostosowanie prawa do aktualnych wymogów europejskich i federalnych, jak i „ucyfrowienie” systemu medialnego. Jednym z najbardziej znaczących punktów projektu jest zakończenie przydziału częstotliwości UKF (FM) dla nowych nadawców. Warto podkreślić, że w Niemczech ustawodawstwo medialne należy do kompetencji krajów związkowych (tzw. Ländersache), a obowiązujące przepisy są określone w czternastu odrębnych ustawach medialnych poszczególnych landów.
Cel nowelizacji: nowoczesność, pluralizm i niezależność mediów
Jak czytamy w uzasadnieniu projektu, celem reformy jest „wzmocnienie rynku medialnego Nadrenii-Palatynatu, zagwarantowanie niezależności dziennikarstwa oraz wspieranie pluralizmu opinii”. Nowelizacja ma także dostosować ustawę do rzeczywistości medialnej XXI wieku – epoki streamingu, podcastów i sztucznej inteligencji (AI).
Poseł Peter Moskopp (CDU) podkreślił symboliczny wymiar reformy, mówiąc:
„Z nowelizacją ustawy medialnej Nadrenia-Palatynat wykonuje prawdziwy skok w XXI wiek. Wspólnie z rządem krajowym przenosimy przestarzałe prawo z epoki przedcyfrowej do teraźniejszości, w której sztuczna inteligencja nie jest już science fiction, a streaming codziennością”.
Najważniejsze zmiany w Landesmediengesetz
Projekt nowelizacji przewiduje szereg istotnych modyfikacji, które wpłyną na lokalny rynek medialny i relacje pomiędzy mediami komercyjnymi, publicznymi i niekomercyjnymi:
- Zniesienie ograniczeń dla wydawnictw dominujących na rynku – dotychczas obowiązujący zakaz udziału w stacjach radiowych dla wydawnictw posiadających pozycję dominującą zostanie zniesiony. Od wejścia w życie ustawy mogą one posiadać ponad 35% udziałów w stacjach radiowych.
- Zakończenie przydziału częstotliwości UKF – wolne zasoby dystrybucyjne w paśmie UKF nie będą już ogłaszane w konkursach przez regulatora rynku Medienanstalt RLP.
- Wprowadzenie „obowiązku staranności dziennikarskiej” – media będą zobowiązane do przestrzegania uznanych zasad etyki dziennikarskiej, także w kontekście wykorzystania narzędzi sztucznej inteligencji. Ustawa nakłada obowiązek weryfikacji treści, źródeł i prawdziwości informacji przed publikacją.
- Utworzenie krajowej mediateki – Medienanstalt RLP zostanie zobowiązana do stworzenia platformy integrującej treści otwartych kanałów lokalnych, inicjatyw obywatelskich oraz projektów edukacyjnych, kulturalnych i naukowych. Wzorcem mogą być rozwiązania z innych krajów związkowych, np. platforma NRWision w Nadrenii Północnej-Westfalii, która łączy kanał telewizyjny, serwis VOD i ofertę podcastów tworzonych przez media studenckie i obywatelskie.
Nowe zasady przydziału częstotliwości UKF
Szczegółowe regulacje dotyczące pasma UKF zawarto w § 30a ustawy medialnej. Zgodnie z nowym brzmieniem:
- Zasadą ogólną będzie rezygnacja z ponownego przydziału zwolnionych lub nowo koordynowanych częstotliwości analogowych. Wyjątki będą możliwe jedynie wtedy, gdy poprawi to zasięg istniejących, już koncesjowanych prywatnych nadawców UKF.
- Regulator rynku będzie pośredniczyć w uzgodnieniach pomiędzy nadawcami w przypadkach, gdy pojawi się możliwość ponownego przydziału częstotliwości.
- Częstotliwości czasowo nieużywane (np. z powodu remontów, awarii lub sporów prawnych) nie będą traktowane jako „wolne” i nie podlegają ponownemu przydziałowi.
Różne strategie w krajach związkowych
Decyzja Nadrenii-Palatynatu oznacza odejście od aktywnego zarządzania pasmem analogowym. To podejście kontrastuje z rozwiązaniami w innych krajach związkowych:
- Szlezwik-Holsztyn zawarł już porozumienia z nadawcami publicznymi i prywatnymi, określając konkretne terminy wyłączenia emisji analogowej.
- Berlin i Brandenburgia: Medienanstalt Berlin-Brandenburg (mabb) natomiast wciąż ogłasza nowe konkursy na częstotliwości UKF.
Nadrenia-Palatynat stawia więc na strategię kontrolowanego wycofywania się z radia analogowego i koncentrację na rozwoju dystrybucji cyfrowej, widząc w tym nie tylko modernizację technologiczną, ale także impuls do większej przejrzystości, pluralizmu i elastyczności rynku medialnego.
