Szwajcaria kontynuuje transformację cyfrową i zdecydowała się na pełne przejście z analogowego nadawania radiowego w technologii UKF (FM) na cyfrowy system DAB+ i dystrybucję dźwięku przez internet. Proces ten, trwający już ponad dwie dekady, zakończy się w dwóch etapach: 31 grudnia 2024 roku publiczny nadawca SRG SSR wyłączy wszystkie swoje nadajniki UKF, a prywatne stacje radiowe podążą za nim do końca 2026 roku.
Dlaczego DAB+ zastępuje UKF?
Technologia UKF, wprowadzona w Szwajcarii w 1952 roku, była przez dziesięciolecia standardem radiowym, oferując dobrą jakość dźwięku i szeroki zasięg. Jednak rozwój technologii cyfrowych spowodował, że system UKF jest obecnie przestarzały. Nadawanie cyfrowe w technologii DAB+ zapewnia jakość dźwięku bez szumu, większy wybór stacji radiowych i dodatkowe możliwości, takie jak teksty, obrazy czy szybsze dostarczanie informacji o korkach do nawigacji w porównaniu do Radio Data Systemu (RDS) wykorzystywanym z UKF.
Ponadto DAB+ jest bardziej ekologiczne. Wyłączenie ok. 2000 nadajników UKF pozwoli Szwajcarii zaoszczędzić kilka gigawatogodzin energii rocznie i zmniejszyć emisję promieniowania elektromagnetycznego, co przynosi korzyści zarówno dla środowiska, jak i zdrowia mieszkańców.
Przygotowania do wyłączenia UKF
Dwa etapy transformacji
Publiczny nadawca SRG SSR, obejmujący stacje takie jak Radio Swiss Classic, Radio Swiss Jazz czy SRF 3, zakończy nadawanie na falach UKF do końca 2024 roku. Prywatne stacje radiowe, które odgrywają kluczową rolę w informowaniu społeczności lokalnych, mają czas na adaptację do końca 2026 roku. Dzięki temu słuchacze zyskają czas na przejście na nowe technologie.
Adaptacja w pojazdach
Jednym z największych wyzwań pozostaje przystosowanie samochodowych odbiorników radiowych. Szacuje się, że około 1,2 miliona pojazdów w Szwajcarii jest wyposażonych jedynie w radia UKF. Dla właścicieli takich aut dostępne są adaptery DAB+, które można łatwo zamontować. Rynek oferuje również profesjonalne usługi przekształcania istniejących urządzeń.
Informacja i wsparcie dla użytkowników
Kampanie informacyjne, organizowane przez SRG SSR i prywatnych nadawców, mają na celu edukację słuchaczy na temat korzyści płynących z DAB+ oraz udzielenie pomocy w przejściu na nowe technologie. Programy informacyjne obejmują instruktaże, dostęp do adapterów oraz promocję cyfrowego radia w tunelach, które są kluczowe dla bezpiecznej jazdy samochodem.
Co oznacza cyfrowe radio DAB+?
Korzyści dla słuchaczy
- Lepsza jakość dźwięku – brak zakłóceń i szumów typowych dla UKF.
- Większy wybór stacji – dostęp do ponad 300 programów w całej Szwajcarii.
- Dodatkowe funkcje – wyświetlanie tekstów, aktualności, prognoz pogody i obrazów.
- Automatyczna wyszukiwarka stacji – zamiast ręcznego dostrajania.
Ekologia i efektywność energetyczna
DAB+ zużywa mniej energii niż UKF i jest bardziej przyjazne dla środowiska. Wyłączenie przestarzałej technologii analogowej pozwoli Szwajcarii na dalsze ograniczenie zużycia energii, co wpisuje się w krajową strategię zrównoważonego rozwoju.
Zmiana w preferencjach słuchaczy
UKF, przez dziesięciolecia dominujący sposób odbioru radia w Szwajcarii, w ostatnich latach traci na znaczeniu na rzecz technologii cyfrowych. Według badań przeprowadzonych przez GfK Switzerland, wiosną 2023 rokum, jedynie 8 % populacji korzystało wyłącznie z UKF. Aż 79 % słuchaczy korzystało z radia cyfrowego. Co więcej, niemal połowa (48 %) zrezygnowała całkowicie z UKF, słuchając wyłącznie radio cyfrowe. Zauważalny jest również wzrost liczby osób, które w ogóle nie słuchają radia – ich odsetek wynosi obecnie 11 %.
Ta wyraźna zmiana preferencji słuchaczy była jednym z głównych argumentów za przyspieszeniem wyłączenia przestarzałej technologii UKF i skoncentrowaniem się na bardziej nowoczesnych i elastycznych platformach, takich jak DAB+ i internet. W ten sposób Szwajcaria dostosowuje się do potrzeb użytkowników oraz globalnych trendów w technologii medialnej.
Koszty modernizacji infrastruktury UKF
Decyzja o wyłączeniu technologii UKF w Szwajcarii była również wynikiem analizy stanu technicznego infrastruktury. Większość nadajników UKF była przestarzała i wymagałaby wymiany w najbliższych latach. Modernizacja całej sieci oznaczałaby ogromne koszty finansowe dla nadawców publicznych i prywatnych. Dzięki przejściu na DAB+ możliwe było uniknięcie tych wydatków, jednocześnie wprowadzając bardziej zaawansowaną technologicznie i efektywną ekologicznie platformę nadawczą. DAB+ oferuje także większą elastyczność i lepsze możliwości rozwoju, co czyniło tę technologię bardziej przyszłościowym rozwiązaniem.
Krytyka wyłączenia UKF
Roger Schawinski, szwajcarski pionier radiowy i właściciel komercyjnego Radio 1, wyraził silną krytykę wobec decyzji o wyłączeniu UKF w Szwajcarii. Uważa on, że argumenty SRG SSR, jakoby technologia UKF była przestarzała i niewykorzystywana przez większość, są mylące. Twierdzi, że wielu słuchaczy korzysta zarówno z UKF, jak i DAB+, w zależności od sytuacji i dostępnego sprzętu. Schawinski zwrócił także uwagę, że inne kraje wciąż korzystają z UKF, a wyłączenie tej technologii w Szwajcarii stworzy „czarną dziurę”, zwłaszcza dla turystów i starszych użytkowników pojazdów bez odbiorników DAB+. Dodatkowo podkreślił, że wyłączenie UKW może prowadzić do problemów w sytuacjach kryzysowych, kiedy tradycyjne technologie nadawcze są niezastąpione. Schawinski to znana postać w szwajcarskim świecie mediów, założyciel pierwszego prywatnego radia w kraju oraz krytyk wielu działań mediów publicznych.
FAQ – Wszystko, co warto wiedzieć o wyłączeniu UKF
Szwajcaria (8)
Najlepiej już teraz sprawdzić, czy posiadane urządzenie obsługuje technologię DAB+. W przypadku samochodów można skorzystać z adapterów, które umożliwiają odbiór sygnału cyfrowego.
Radio internetowe to jedna z alternatyw, ale DAB+ oferuje niezależność od sieci komórkowej, co jest kluczowe w sytuacjach kryzysowych, np. podczas przeciążenia sieci.
Większość tuneli drogowych w Szwajcarii została już przystosowana do odbioru DAB+, co zapewnia płynny odbiór nawet podczas jazdy.
Nie, różne kraje podejmują decyzje na podstawie lokalnych potrzeb. Norwegia była pierwszym krajem, który wyłączył UKF w 2017 roku, a Szwajcaria jest kolejnym pionierem w tej dziedzinie.
Koszt adaptera wynosi od 50 do 150 CHF. Jednorazowa inwestycja w nowe urządzenie zapewnia dostęp do darmowego sygnału radiowego na lata.
Nie, to stwierdzenie nie dotyczy nowoczesnych odbiorników. Współczesne urządzenia radiowe – niezależnie od tego, czy obsługują UKF, DAB+, czy obie technologie – są cyfrowe i znacznie bardziej energooszczędne niż starsze modele. Informacje o zużyciu energii można znaleźć na etykiecie energetycznej urządzenia. Jeśli weźmiemy pod uwagę cały łańcuch transmisji, technologia DAB+ zużywa znacznie mniej energii niż UKF. Badania BBC z 2020 roku wykazały, że DAB+ jest najbardziej efektywną energetycznie technologią transmisji w porównaniu z innymi, np. radiem internetowym.
Każda technologia w pewnym momencie staje się przejściowa – od faksów, przez e-maile, aż po zamianę fal średnich na UKF. Jednak DAB+ jest stabilną technologią, która rozwija się w Szwajcarii od ponad dekady i stale zwiększa swój zasięg. Choć technologia 5G może być wartościowym uzupełnieniem, nie jest w stanie całkowicie zastąpić DAB+. Terrestrialny cyfrowy system radiowy, jakim jest DAB+, pozostaje niezastąpiony ze względu na swoje unikalne cechy, takie jak odporność na zakłócenia i niezależność od infrastruktury komercyjnej.
Mimo że około 39 % mieszkańców Szwajcarii częściowo korzysta z radia internetowego, 5G nie jest w stanie całkowicie zastąpić technologii nadawczej z kilku powodów:
- Przeciążenie sieci: Mobilne technologie, takie jak 4G czy 5G, mogą ulec przeciążeniu w godzinach szczytu, w sytuacjach kryzysowych lub podczas dużych wydarzeń, np. korków w tunelu Gotthard.
- Dostępność w sytuacjach awaryjnych: DAB+ działa niezależnie od komercyjnych sieci telekomunikacyjnych, co gwarantuje odbiór nawet w sytuacjach kryzysowych dzięki specjalnym nadajnikom ratunkowym.
- Koszty: Odbiór DAB+ jest bezpłatny i nie wymaga umowy z dostawcą internetu.
- Ochrona prywatności: DAB+ nie pozwala na śledzenie użytkownika ani jego nawyków słuchania, w przeciwieństwie do transmisji internetowych.
Podsumowanie
DAB+ oferuje bezpieczne, ekologiczne i niezawodne rozwiązanie dla odbioru radia, podczas gdy 5G pozostaje jedynie alternatywą i uzupełnieniem. Technologia cyfrowego nadawania radiowego gwarantuje darmowy i anonimowy dostęp do treści, co czyni ją niezastąpionym elementem mediów publicznych w Szwajcarii.
Szwajcaria wprowadza cyfrową rewolucję w radiu, stawiając na innowacje technologiczne i ochronę środowiska. Wyłączenie UKF to krok w stronę lepszej jakości dźwięku, większej różnorodności programowej i bardziej ekologicznej przyszłości. Przygotowania obejmują kampanie edukacyjne, wsparcie techniczne i dostosowanie infrastruktury, aby przejście było płynne i korzystne dla wszystkich.
