Cyfrowe radio w Wielkiej Brytanii od wielu lat przechodzi dynamiczną transformację. Obok ogólnokrajowych i regionalnych multipleksów DAB+, które nadają najpopularniejsze stacje, pojawił się nowy segment – small-scale DAB (SSDAB). To technologia, która w krótkim czasie zmieniła oblicze lokalnej radiofonii, umożliwiając małym i niezależnym nadawcom wejście do cyfrowego eteru.
We wrześniu 2025 roku Ofcom ogłosił ósmą i zarazem ostatnią rundę przyznawania licencji na małoskalowe multipleksy, obejmującą aż 40 nowych obszarów. To kulminacja kilkuletniego programu, który wystartował w 2020 roku i doprowadził do powstania dziesiątek lokalnych cyfrowych platform radiowych w całej Wielkiej Brytanii.
Czym jest small-scale DAB?
Small-scale DAB to metoda emisji cyfrowego radia, która opiera się na tańszych rozwiązaniach technologicznych, m.in. oprogramowaniu open source i sprzęcie komputerowym niskiego kosztu. Dzięki temu możliwe jest uruchomienie multipleksów obejmujących niewielkie obszary geograficzne – od miasteczek po fragmenty dużych miast.
Każdy licencjonowany przez Ofcom małoskalowy multipleks pozwala na transmisję od kilku do kilkunastu stacji radiowych, które w tradycyjnym modelu nie miałyby szans na dostęp do cyfrowego pasma.
Kluczowe cechy SSDAB:
- niski koszt uruchomienia i utrzymania,
- możliwość nadawania dla małych społeczności,
- elastyczne dopasowanie do lokalnych potrzeb,
- otwarcie cyfrowej przestrzeni dla nowych graczy.
Historia i rozwój programu Ofcom
Początki – od konsultacji do pierwszych licencji
Podstawę prawną dla SSDAB stworzyło rozporządzenie Small-scale Radio Multiplex and Community Digital Radio Order 2019. Po szerokich konsultacjach w 2019 i 2020 roku, Ofcom zdecydował o uruchomieniu programu licencjonowania w rundach tematycznych.
Pierwsze ogłoszenie nastąpiło we wrześniu 2020 roku, a pierwsze licencje przyznano w marcu 2021 roku.
Licencjonowanie krok po kroku
W kolejnych latach proces obejmował coraz większe obszary. Do końca 2024 roku odbyło się sześć rund licencjonowania. Statystyki przedstawiają się imponująco:
- 212 aplikacji złożonych na 167 obszarów (do 2024 r.),
- 115 przyznanych licencji,
- 64 multipleksy uruchomione do października 2024 r.,
- średnio 9,3 stacji radiowych na jeden multipleks,
- 65% stacji to nowi gracze w eterze (wcześniej dostępni tylko online).
Różnorodność treści
Ofcom podkreśla, że SSDAB nie tylko zwiększa liczbę dostępnych rozgłośni, ale przede wszystkim poszerza ich różnorodność. Według raportu z 2024 roku struktura treści na multipleksach wyglądała następująco:
- 43% – lokalne stacje społeczne i komercyjne,
- 29% – wyspecjalizowane stacje muzyczne,
- 17% – rozgłośnie etniczne i religijne,
- 9,5% – stacje lifestyle’owe i tematyczne.
Przykładami nowych marek są m.in. Blue Sky Radio (Staffordshire i Cheshire), Central Radio (Blackpool), Radio Shields (South Shields), Edge 1 i Edge 2 (Edynburg) czy Strawberry Radio (Stockport).
Wyzwania i opóźnienia
Nie wszystkie multipleksy startowały zgodnie z planem. Średni czas od przyznania licencji do uruchomienia emisji wynosił 15,1 miesiąca, czyli o pół roku dłużej niż zakładano. Najczęstsze problemy to:
- trudności z pozyskaniem finansowania,
- negocjacje umów z właścicielami lokalizacji nadajników,
- wzrost kosztów infrastruktury.
Mimo tego projekt uznawany jest za sukces regulacyjny i technologiczny, który wyznacza kierunek cyfrowej transformacji radia.
Ostatnia runda – ósme ogłoszenie Ofcom (2025)
We wrześniu 2025 roku Ofcom otworzył nabór wniosków w ramach ósmej i finałowej rundy SSDAB. To 40 nowych obszarów obejmujących Anglię, Szkocję, Walię i Irlandię Północną.
Najważniejsze lokalizacje ósmej rundy
Wśród ogłoszonych miast i regionów znalazły się m.in.:
- Anglia: Andover, Barnsley, Cheltenham & Tewkesbury, Grimsby, Mansfield & Worksop, Scunthorpe, Stroud, Telford & Shrewsbury, Tiverton, Newbury, Leamington Spa & Stratford-upon-Avon, Bury St Edmunds, Thetford & Mildenhall.
- Szkocja: East Edinburgh & South Forth Coast, Perth, Pitlochry & Aberfeldy, Skye & Lochalsh, Girvan & Cumnock, Kilmarnock.
- Walia: Aberystwyth, Brecon, Monmouth, North Powys, South Powys, Falmouth, Penzance & Redruth.
- Irlandia Północna: Armagh, Ballymena, Coleraine, Omagh, Cookstown & Dungannon.
Ponowne ogłoszenia
Dodatkowo ponownie ogłoszono konkursy w miejscach, gdzie wcześniej nie udało się przyznać licencji, np. w Derby, Chester, Dundee & North East Fife, Lincoln, South West Sussex czy Weymouth & Dorchester.
Termin składania wniosków: 10 grudnia 2025 roku, godz. 17:00.
Dlaczego SSDAB jest kluczowy dla rynku?
- Wspiera lokalność – umożliwia powstanie rozgłośni tworzonych przez mieszkańców dla mieszkańców.
- Buduje różnorodność – promuje audycje dla grup etnicznych, religijnych i tematycznych.
- Ułatwia wejście do cyfrowego eteru – niższe koszty oznaczają dostępność także dla małych podmiotów.
- Nowa generacja radia – daje szansę stacjom internetowym na wejście do tradycyjnego eteru.
- Demokratyzuje media – SSDAB to platforma, gdzie obok BBC czy komercyjnych gigantów mogą istnieć lokalne projekty radiowe.
Przyszłość – co dalej po ósmej rundzie?
Ofcom zapowiedział, że ósma runda jest ostatnią w obecnym programie licencjonowania. Kolejne kroki obejmą konsultacje społeczne w 2026 roku, które mają odpowiedzieć na pytanie, jak dalej rozwijać rynek:
- czy zwiększać liczbę licencji analogowych w obszarach wiejskich,
- jak poprawiać zasięgi istniejących multipleksów SSDAB,
- jak optymalizować wykorzystanie częstotliwości w skali kraju.
Podsumowanie
Small-scale DAB w ciągu kilku lat stał się fundamentem cyfrowej rewolucji radiowej w Wielkiej Brytanii. Od 2021 roku program Ofcom umożliwił powstanie ponad 100 multipleksów, z czego 75 już nadaje. Na ich falach słychać setki stacji – od lokalnych, przez muzyczne, aż po etniczne i religijne.
Ósma runda, ogłoszona we wrześniu 2025 roku, to ostatni etap tego wielkiego projektu, a jednocześnie szansa dla kilkudziesięciu nowych społeczności na cyfrową obecność w eterze.
To dowód, że cyfryzacja radia nie musi oznaczać dominacji dużych graczy – przeciwnie, może być narzędziem wzmacniającym lokalne głosy, różnorodność i dostępność mediów.
