Po sześciu latach skomplikowanych procedur, opóźnień administracyjnych i sporów międzynarodowych, w niemieckim kraju związkowym Nadrenia Północna-Westfalia zapadła długo oczekiwana decyzja dotycząca przydziału nowych częstotliwości dla cyfrowego radia DAB+. Regionalny regulator medialny Landesanstalt für Medien NRW ogłosił, że operatorem pięciu regionalnych multipleksów DAB+ będzie firma Media Broadcast, największy operator cyfrowych sieci radiowych w Niemczech. Tym samym rozpoczął się nowy etap cyfryzacji radia na największym niemieckim rynku medialnym.
Nadrenia Północna-Westfalia – gigantyczny rynek
Dla polskiego czytelnika może być zaskoczeniem, jak ogromnym i zróżnicowanym regionem jest Nadrenia Północna-Westfalia (NRW). Mieszka tam ponad 18 milionów ludzi – nieco więcej niż w całej Holandii. W dziesięciu miastach liczba ludności przekracza 300 tysięcy, a Kolonia ma ponad milion mieszkańców. Niektóre powiaty liczą nawet 600 tysięcy mieszkańców, co stanowi znaczącą różnicę w porównaniu z największymi powiatami w Polsce.
Od roku 1990 regionalna polityka medialna w NRW oparta była na monopolu jednej lokalnej stacji radiowej w każdym powiecie i każdym mieście na prawach powiatu. Tylko cztery stacje odbiegają od tego schematu. Ostatecznie powstało 46 takich rozgłośni, z których wszystkie przez lata skutecznie opierały się cyfryzacji. Było to szczególnie widoczne po konferencji RRC06 w Genewie, na której radio publiczne WDR zabezpieczyło dla siebie częstotliwości regionalne, a lokalne stacje miały nadawać w paśmie L, które okazało się niepraktyczne – sygnał nie docierał do wnętrz budynków. Nadawca publiczny nie otrzymał dla niego wynegocjowane częstotliwości, przeznaczono je dla stacji lokalnych.
Rewolucja cyfrowa i presja nowej konkurencji
Wraz z uruchomieniem ogólnoniemieckich multipleksów DAB+ w 2011 i 2020 roku, na rynku pojawili się nowi gracze, którzy szybko zaczęli zyskiwać słuchaczy. Stacje lokalne z NRW, pozbawione obecności w DAB+, zaczęły tracić słuchalność. Nowoczesne odbiorniki często pozostają stale ustawione na DAB+, przez co stacje nadające wyłącznie na UKF stają się praktycznie niewidoczne.
Regulator rynku, Landesanstalt für Medien NRW, zlecił analizę sytuacji dochodowej lokalnych nadawców. Firma doradcza Goldmedia Strategy Consulting przewidziała dalszy spadek przychodów, który jednak można spowolnić dzięki przejściu na DAB+. To skłoniło regulatora do działania.
Blokada międzynarodowa i opóźnienia techniczne
Już w marcu 2019 roku złożono wnioski o częstotliwości ogólnokrajowe i regionalne w Federalnej Agencji Sieci (Bundesnetzagentur), ale szybko okazało się, że proces ten nie będzie łatwy. Belgia i Holandia przez lata blokowały koordynację nowych częstotliwości. Część kanałów tymczasowo przydzielono Holandii, co uniemożliwiało ich wykorzystanie po stronie niemieckiej.
Szybko skoordynowano kanał ogólnokrajowy
Od momentu uruchomienia pierwszej ogólnokrajowej sieci DAB+ w Nadrenii Północnej-Westfalii 29 października 2021 roku, zasięg sieci rośnie. W pierwszym roku sygnał w kierunku Holandii był wytłumiany a blisko granicy nie można było uruchomić żaden nadajnik. Dopiero po zmianach w siatce częstotliwości u sąsiadów możliwa była rozbudowa nadajników blisko granicy. Choć początkowo dostępnych było kilka wolnych miejsc, obecnie multipleks jest w pełni zapełniony. Konsorcjum audio.digital, odpowiedzialne za jego funkcjonowanie, nieustannie pracuje nad utrzymaniem oferty.
Brak częstotliwości dla sieci regionalnych
Również planowana siatka pokrycia (tzw. allotments) wymagała zmian. Początkowo planowano dwa multipleksy wzdłuż granicy z Holandią, ale konieczne były nowe ustalenia. Długie, osobiste negocjacje z sąsiadami na różnych szczeblach administracyjnych trwały aż do 2024 roku.
Konkurs i porozumienie rynkowe
W kwietniu 2024 roku ogłoszono konkurs na 80 miejsc programowych w pięciu regionach NRW. Do czerwca wpłynęły 53 wnioski, w tym cztery od operatorów sieci. Trzy stacje chciały nadawać we wszystkich regionach, a 41 ubiegało się o koncesję lokalną. Wśród kandydatów znalazło się ośmiu zupełnie nowych graczy. Procedura przewidywała tzw. procedurę wzajemnego porozumienia (Verständigungsverfahren) – unikalny mechanizm niemieckiego prawa medialnego. W jej ramach wszyscy zainteresowani musieli dojść do konsensusu i przedstawić wspólną koncepcję.
To właśnie Media Broadcast – aktywny operator, który sam zapewnia zapełnienie multipleksów – został wybrany jako finalny partner. W piątek 13 czerwca 2025 roku, 41-osobowa rada medialna zatwierdziła jego wniosek. Dzięki jednomyślnemu porozumieniu między uczestnikami, uniknięto ryzyka wieloletnich sporów sądowych, które w przeszłości opóźniły start drugiego multipleksu ogólnoniemieckiego o trzy lata.
Dotacje na start i korzyści dla lokalnych stacji
Wraz z przydziałem nowych pojemności, Landesanstalt für Medien NRW uruchomiła program wsparcia finansowego dla stacji radiowych, które zdecydują się na emisję w DAB+. Stacje oferujące różnorodne, lokalne i regionalne treści dziennikarskie mogą ubiegać się o dotację na pokrycie kosztów początkowych. Na ten cel przeznaczono do 3,4 miliona euro na okres trzech lat. Wsparcie wynosi 70% w pierwszym roku, 50% w drugim i 30% w trzecim roku emisji.
Media Broadcast: szansa na prawdziwą regionalizację
W oficjalnym komunikacie Media Broadcast podkreśla, że:
„Regionalizacja sieci nadawczej stanowi podstawę do tego, aby lokalne radia z NRW po raz pierwszy mogły być rozpowszechniane naziemnie w standardzie cyfrowym. Ponadto umożliwia ona wszystkim nadawcom radiowym obecność w wybranych regionach landu. Słuchacze zyskują dostęp do zróżnicowanych programów w zależności od regionu oraz większego wyboru stacji. Doskonały zasięg zwiększa atrakcyjność rynku cyfrowego radia zarówno dla nadawców, jak i słuchaczy. We wszystkich regionach ponad 90% mieszkańców będzie mogło odbierać sygnał w domu, a na ponad 90% powierzchni landu możliwy będzie odbiór mobilny. Na autostradach federalnych sygnał będzie dostępny w 99%.”
Francie Petrick, dyrektor zarządzająca Media Broadcast, dodała:
„Dziękujemy regulatorowi rynkowemu oraz wszystkim uczestnikom procedury porozumienia za zaufanie okazane Media Broadcast. Dzięki bliskiej i konstruktywnej współpracy wszystkich zaangażowanych stron, nadawcy mogą liczyć na atrakcyjne perspektywy emisji, a słuchacze w NRW na bogaty, regionalny bukiet programowy.”
Głos regulatora
Dr Tobias Schmid, dyrektor Landesanstalt für Medien NRW, powiedział:
„Wynik procedury porozumienia pokazuje jedno: jeśli wszystkie strony są gotowe do kompromisów, uda się nam znaleźć ekonomicznie trwałe rozwiązania, które pozwolą wprowadzić wysokiej jakości dziennikarstwo radiowe na cały obszar kraju związkowego. W imieniu Landesanstalt für Medien NRW dziękuję wszystkim uczestnikom.”
Z kolei prof. dr Werner Schwaderlapp, przewodniczący komisji medialnej zaznaczył:
„Przydział pojemności DAB+ to decydujący krok w stronę cyfryzacji rynku radiowego w Nadrenii Północnej-Westfalii. Mieszkańcy NRW zyskają jeszcze większą różnorodność medialną, szczególnie że teraz także radio lokalne może być rozpowszechniane poprzez DAB+. To prawdziwy zysk dla naszego landu.”
Podsumowanie
Decyzja o przyznaniu pojemności DAB+ firmie Media Broadcast oznacza długo oczekiwany przełom dla lokalnych stacji w NRW. Dzięki współpracy wielu stron, technicznym negocjacjom międzynarodowym i wsparciu finansowemu, cyfryzacja radia w Niemczech wchodzi w nowy etap. Dla słuchaczy oznacza to więcej treści, większy wybór i lepszy odbiór – a dla nadawców nowe możliwości rozwoju w konkurencyjnym środowisku medialnym.
